CRDL: communiceren zonder taal

Ervaringen met de CRDL
Bijna een jaar heeft Domus Magnus nu een CRDL. De CRDL, spreek uit ‘kredel’ (‘cradle’ is Engels voor wieg), is een houten object in de vorm van een ovaal. Het is een apparaat dat aanraking tussen mensen vertaalt naar geluid. Hierdoor maakt het communicatie mogelijk voor mensen die daar moeite mee hebben. Bewoners die om wat voor reden dan ook moeite hebben om zich te uiten of om contact te maken, worden toch geprikkeld door het gebruik van de CRDL. Bij Landgoed Klein Engelenburg bijvoorbeeld, is er een groep bewoners met een vorm van dementie. Voor hen is het vaak moeilijk zich verbaal te uiten. Ook in één-op-één contact is het soms moeilijk om een ‘taal’ te vinden die aanslaat. De CRDL is dan een gemakkelijk en toegankelijk hulpmiddel om dat contact te maken.

Hoe werkt het?
Het werkt simpel. Een bewoner en een begeleider leggen beiden een hand op het met speciaal draad ingelegde patroon op de houten vorm. Via de huid, dus via fysiek contact, maken beiden contact met elkaar. Dat kan bijvoorbeeld door op elkaars hand of arm te tikken, te strelen of alleen maar vast te houden. Verschillende bewegingen op de huid geven weer verschillende reacties: bijvoorbeeld bij strelingen is er een aanhoudend geluid te horen, en bij tikken op de huid is weer een ander geluid te horen. De geluiden zijn onderverdeeld in thema’s. Zo zijn er geluiden uit de natuur zoals de zee, meeuwen, vogels, krekels. Het doet denken aan vakantie. En er zijn stadse geluiden, zoals het klingelen van de tram en fietsbellen. Ook huis-, tuin- en keukengeluiden als het rinkelen van kopjes en een deksel op een pan.

Interactief zorginstrument
De CRDL helpt het isolement van mensen te doorbreken wanneer een normaal gesprek niet meer goed mogelijk is. Het instrument maakt een contact mogelijk waaraan gebruikers gelijkwaardig kunnen deelnemen, ongeacht hun cognitieve vermogens. Iedere deelnemer kan invloed uitoefenen op de interactie. De CRDL reageert op de intensiteit en frequentie van de aanrakingen. Het roept geluiden op uit de natuur, de stad, dierengeluiden of geluiden van muziekinstrumenten, of uit het alledaagse leven. De CRDL herkent de manier waarop mensen elkaar aanraken en vertaalt deze aanrakingen in geluid. De aanraking is van invloed op het geluid dat wordt voortgebracht: vasthouden, wrijven, tikken of kriebelen. Door het menselijk lichaam in te zetten als onderdeel van de besturing, ‘bespelen’ gebruikers niet zozeer het instrument, maar elkaar.

‘Hé dat is de tram’
Het is mooi om de reacties van de bewoners te zien. Eerst zijn ze verbaasd, dat er geluid komt uit een houten ding. Vervolgens verandert dat geluid als er een aanraking is! Bewoners vinden dit fascinerend en soms roept het ook herinneringen op. Er komen reacties op de geluiden. De één ontspant, de ander vertoont een grote glimlach. En er ontstaat contact, en daar gaat het om.

De CRDL rouleert, net als de andere innovatieve middelen, bij alle locaties van Domus Magnus.